Cando falamos de accesibilidade universal, falamos da condición de deben cumprir as contornas, os procesos, os produtos e os servizos para garantir a participación de todas as persoas na sociedade de maneira autónoma e coas mesmas oportunidades.

A accesibilidade universal é un concepto que abrangue moito máis que a simple eliminación de barreiras físicas, é unha porta aberta cara á inclusión e igualdade entre todas as persoas.

Que é a accesibilidade universal?

Cando falamos de que é a accesibilidade universal, referímonos a un principio fundamental que sostén que todas as persoas deberían poder acceder aos mesmos espazos e utilizar os mesmos servizos, independentemente das súas capacidades físicas, sensoriais ou cognitivas.

O obxectivo principal que persegue a accesibilidade universal é avanzar na igualdade de oportunidades e na inclusión sociolaboral, derrubando as barreiras que dificulten a participación das persoas nos diferentes ámbitos da sociedade: comunicación, relacións sociais, educación, emprego, ocio, cultura…

Podemos relacionar a accesibilidade cos seguintes termos:

  • Accesibilidade cognitiva: refírese á propiedade que debe ter unha mensaxe para facilitar a súa comprensión e o procesamento da información.
  • Accesibilidade sensorial: busca que os produtos, á información, os servizos ou ás instalacións sexan accesibles para persoas con dificultades auditivas ou visuais.
  • Accesibilidade arquitectónica: céntrase en derrubar as barreiras existentes para que todas as persoas poidan acceder de forma autónoma e segura aos espazos construídos.
  • Accesibilidade tecnolóxica: busca que todos os usuarios, sen importar as súas capacidades, poidan acceder, comprender e empregar a tecnoloxía de forma autónoma e eficiente.

A accesibilidade universal non só inclúe á xente en situación de discapacidade, tamén mellora a experiencia de vida para toda a sociedade, promovendo unha comunidade máis equitativa e xusta.

A Lei da Accesibilidade Universal en España

As persoas que presentan algún tipo de discapacidade teñen que enfrontarse a barreiras que dificultan a súa participación plena e en igualdade de condicións na sociedade. A accesibilidade é un dereito de toda persoa e porén, debe existir unha Lei de Accesibilidade Universal que loite pola equiparación de oportunidades.

En España, o Goberno regula a accesibilidade das persoas con discapacidade ao uso de bens e servizos a través do Real Decreto 193/2023, de 21 de marzo, que recolle as condicións básicas da accesibilidade e non discriminación para o acceso e utilización de servizos.

A accesibilidade nos espazos públicos: o deseño universal

Todas as persoas deben contar coa capacidade de participar plenamente na vida social, económica e cultural da sociedade, independentemente das súas capacidades físicas, sensoriais e cognitivas.

E neste contexto, a accesibilidade nos espazos públicos é fundamental para garantir a inclusión e participación de todas as persoas. Trátase dun aspecto esencial no deseño de edificios e espazos públicos, xa que permite que estes lugares sexan utilizados por persoas de diferentes capacidades, sen importar as súas características ou necesidades individuais.

E aquí é onde entra en xogo o deseño universal, un enfoque que busca crear contornas que sexan comprensibles e poidan ser utilizadas polo maior número de persoas posible, sen necesidade de adaptacións ou deseños especializados.

Principios básicos do deseño universal

O deseño universal baséase en 7 principios básicos fundamentais, que aseguran que os espazos, produtos e servizos sexan inclusivos e funcionais para todo o mundo, promovendo unha sociedade máis equitativa e accesible:

  • Igualdade de uso: o deseño ten que ser fácil de utilizar e adecuado para todas as persoas, independentemente das súas capacidades físicas, cognitivas ou sensoriais.
  • Flexibilidade: o deseño ten que poder adaptarse a un amplo rango de preferencias e habilidades individuais, permitindo a elección en métodos de uso.
  • Simple e intuitivo: o uso do deseño debe ser fácil de comprender, sen importar a experiencia, habilidades, coñecemento ou nivel de concentración do usuario.
  • Información fácil de percibir: debe ser capaz de intercambiar información co usuario, sen importar as condicións ambientais ou as capacidades sensoriais do mesmo.
  • Tolerante a errores: o deseño debe minimizar riscos e accións accidentais que poidan ter consecuencias fatais ou non desexadas.
  • Escaso esforzo físico: o deseño debe poder ser utilizado eficazmente e co mínimo esforzo físico.
  • Dimensións apropiadas: os tamaños e espazos teñen que ser apropiados para o alcance, manipulación e uso por parte do usuario, independentemente do tamaño do seu corpo, a postura ou a súa mobilidade.

Exemplos de boas prácticas de deseño universal: espazos públicos inclusivos

O desenvolvemento e a boa aplicación do deseño universal mellora a accesibilidade dos espazos públicos. Estes son algúns exemplos de boas prácticas que garanten que un espazo sexa inclusivo para todas as persoas:

  • Ramplas de acceso que permitan o acceso a persoas con mobilidade reducida, carros de bebés e persoas maiores.
  • Sinalización clara e lexible que conte cun texto grande e contrastado, así como a utilización de pictogramas universais.
  • Espazos de estacionamento máis amplos e próximos ás entradas dos establecementos, con espazo para despregar ramplas ou manobrar cunha cadeira de rodas.
  • Baños públicos accesibles, que conten con barras de apoio, inodoros elevados e espazo para manobrar cunha cadeira de rodas.
  • Superficies antiescorregadizas para evitar riscos de caídas e garantir a seguridade de todas as persoas usuarias.
  • Sistemas de transporte adaptativos nos autobuses e trens, que inclúan ramplas, anuncios sonoros e espazos designados.

Impacto da accesibilidade universal na sociedade

En conclusión, a accesibilidade universal é fundamental para a nosa sociedade. Ao derrubar as barreiras físicas, comunicativas e cognitivas, promovemos a inclusión e creamos unha comunidade que valora a diversidade e igualdade de oportunidades.

A accesibilidade universal fomenta a innovación e o deseño centrado no usuario, sen importar as súas capacidades ou coñecementos, levándoo a solucións máis creativas e eficientes na súa vida cotiá.

Ao dar prioridade a accesibilidade, construímos unha sociedade máis xusta e equitativa, onde todas as persoas poden participar plenamente e contribuír ao benestar común.

Se queres saber máis sobre o deseño universal ou informarte sobre calquera das nosas áreas de actuación, ponte en contacto connosco, estaremos encantados de atenderte!